Ένας συνοπτικός χάρτης καιρού ή αλλιώς χάρτης επιφανείας (surface analysis chart) παρουσιάζει την τρέχουσα κατάσταση του καιρού και απεικονίζει κυρίως τη βαρομετρική πίεση, τα μέτωπα, τη διεύθυνση και ταχύτητα του ανέμου αλλά και την εξέλιξη τους τις επόμενες μέρες
Διάταξη βαρομετρικής πίεσης
Το πρώτο πράγμα που διακρίνουμε σε ένα χάρτη επιφανείας είναι καμπύλες γραμμές, που ονομάζονται ισοβαρείς(isobars) γιατί συνδέουν τις περιοχές με την ίδια βαρομετρική πίεση. Σχεδιάζοντας τις ισοβαρείς μπορούμε να δούμε από πού έρχεται ο άνεμος αλλά και πόσο δυνατός είναι. Το μοτίβο αυτό της βαρομετρικής πίεσης μας δείχνει επίσης τις περιοχές με υψηλή ή χαμηλή πίεση.
Η μεταβολή της πίεσης μεταξύ δυο ισοβαρών καμπύλων ονομάζεται οριζόντια βαροβαθμίδα (pressure gradient). Όσο πιο πυκνές είναι οι ισοβαρείς, τόσο πιο μεγάλη είναι η βαροβαθμίδα και άρα οι περιοχές αυτές έχουν μεγάλη διαφορά πίεσης μεταξύ τους. Έτσι οι άνεμοι θα κινηθούν πολύ γρήγορα προσπαθώντας να εξισορροπήσουν αυτή τη διαφορά. Άρα από την πυκνότητα των ισοβαρών (πόσο κοντά είναι η μια στην άλλη), μπορούμε να κάνουμε μια πρώτη εκτίμηση για την ένταση των ανέμων σε μια περιοχή. Όσο πιο μικρή είναι η απόσταση των ισοβαρών τόσο πιο σφοδροί είναι οι άνεμοι.
Οι ισοβαρείς μας δείχνουν επίσης την διεύθυνση των ανέμων: Ο άνεμος κινείται από τις περιοχές με υψηλή πίεση προς τις περιοχές με χαμηλή πίεση. Kινείται σύμφωνα με τους δείκτες του ρολογιού γύρω από τις περιοχές με υψηλή πίεση και αντίστροφα με αυτούς, γύρω από τις περιοχές με χαμηλή πίεση.
Θερμά, ψυχρά και συνεσφιγμένα μέτωπα
Πάνω στο συνοπτικό χάρτη σχεδιάζονται επίσης τα θερμά, ψυχρά και συνεσφιγμένα μέτωπα που σηματοδοτούν το όριο ανάμεσα στα διάφορα είδη αέρα: θερμού, ψυχρού, υγρού ή ξηρού.
Ένα θερμό μέτωπο απεικονίζεται με μια κόκκινη γραμμή και κόκκινα ημικύκλια και ένα ψυχρό με μια μπλε γραμμή και μπλε τρίγωνα που δείχνουν προς την διεύθυνση που κινείται το μέτωπο.
Σε γενικές γραμμές σε ένα θερμό μέτωπο η ψυχρή αέρια μάζα προηγείται της θερμής ενώ το αντίθετο συμβαίνει σε ένα ψυχρό.
Ένα συνεσφιγμένο μέτωπο σχηματίζεται όταν ένα ψυχρό μέτωπο, που τείνει να κινείται πιο γρήγορα, προλαβαίνει ένα θερμό. Στο χάρτη συμβολίζεται σαν μια μωβ γραμμή με ημικύκλια και τρίγωνα το ένα δίπλα στο άλλο. Ο αέρας που εγκλωβίζεται ανάμεσα στο θερμό και το ψυχρό μέτωπο, λέγεται θερμός τομέας (warm sector) στον οποίο βλέπουμε συνήθως χαμηλά νέφη και ελαφριά βροχή.
Σφήνα ύφεσης – αυλώνας (trough)
Ένας αυλώνας είναι μια ύφεση που εκτείνεται σαν μια γλώσσα ισοβαρών, ανάμεσα σε δύο περιοχές υψηλών πιέσεων σε σχήμα V.
Στο χάρτη καιρού η σφήνα ύφεσης συμβολίζεται με μαύρες γραμμές και είναι περιοχές με ιδιαίτερα ασταθή αέρα που μπορεί να φέρει όμβρους (showers)
Σφήνα έξαρσης (Ridge)
Λαιμός (Col)
Αυλώνας (trough)
Σφήνα έξαρσης (Ridge)
Η σφήνα έξαρσης είναι ένας αντικυκλώνας που εκτείνεται προς τις χαμηλές πιέσεις.
Βαρομετρικός λαιμός (Col)
Ο λαιμός είναι η περιοχή που σχηματίζεται ανάμεσα σε δύο υφέσεις και δύο αντικυκλώνες που έχουν διαταχθεί σταυρωτά. Στην περιοχή αυτή ο καιρός είναι σταθερός αλλά εξαρτάται από τις διαφορές της πίεσης.
Κύκλοι Μετεωρολογικών σταθμών –Weather stations circles
Κάθε μετεωρολογικός χάρτης περιλαμβάνει σε μορφή μικρών κύκλων τις θέσεις των μετεωρολογικών σταθμών (weather station circle). Γύρω από κάθε κύκλο αναγράφονται τα στοιχεία των μετεωρολογικών παρατηρήσεων: η νεφοκάλυψη, η θερμοκρασία και το σημείο δρόσου (dew point), η βαρομετρική πίεση, ο παρόν και παρελθόν καιρός (current and past weather), τα νέφη (κατώτερα, μέσα, ανώτερα), η διεύθυνση και η ταχύτητα του ανέμου, η ορατότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των παρατηρήσεων γίνεται η χάραξη των ισοβαρών καμπύλων και των μετώπων, καθώς και ο εντοπισμός των κινούμενων αερίων μαζών.